Xyanua là gì? Những sự thật về chất hóa học cực độc – Xyanua

Từ xưa đến nay xyanua vẫn được biết đến là một chất hóa học cực độc có thể cướp đi mạng sống của con người. Rất nhiều vụ án đầu độc bằng xyanua khiến nhiều người thắc mắc Xyanua là gì hay độc tính của xyanua như thế nào? Hôm nay hãy cùng shredadventures.com tìm hiểu về chất độc xyanua qua bài viết dưới đây nhé!

I. Xyanua là gì?

Xyanua là hợp chất chứa nhóm xyanua là chất cực độc

Xyanua hay Cyanua là hợp chất chứa nhóm xyanua (CN). Hóa chất này hoạt động nhanh chóng và có thể dẫn đến tử vong theo nhiều cách trong một khoảng thời gian ngắn.

Hít phải một lượng nhỏ từ 50kg đến 200 mg xyanua hoặc 0,2% khí xyanua có thể giết chết một người trưởng thành.

Xyanua có thể tồn tại ở nhiều dạng khác nhau, bao gồm chất rắn (chẳng hạn như natri xyanua (NaCN) hoặc kali xyanua (KCN)), chất lỏng hoặc khí (chẳng hạn như hydro xyanua (HCN) hoặc xyanua clorua (CNCl)). 

Về mùi vị nó được mô tả như mùi “hạnh nhân đắng”, đôi khi sẽ không mùi. 

Chất độc này hiện diện ở khắp mọi nơi, từ các chất tự nhiên có trong một số loại thực phẩm và thực vật cho đến hạt của các loại trái cây phổ biến như mơ, táo và đào. Ngoài ra, xyanua còn được tìm thấy trong khói thuốc lá.

Bên cạnh đó nó còn được sử dụng để tiêu diệt sâu bệnh và sâu bọ. 

II. Nguồn gốc của chất độc Xyanua

Hầu hết xyanua trong nước và đất đến từ các quy trình công nghiệp. Các nguồn phát thải xyanua chính vào nước là các ngành công nghiệp khai thác mỏ, hóa chất hữu cơ và thép. Đặc biệt trong ngành thép, xyanua là chất gây ô nhiễm độc hại quan trọng nhất. 

Các nguồn khác của xyanua là xe cộ, công nghiệp hóa chất, nhiên liệu đô thị và thuốc trừ sâu dựa trên xyanua. Xyanua được tìm thấy trong các bãi chôn lấp có thể làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.

Ngoài ra, xyanua cũng có trong môi trường tự nhiên.

III. Xyanua phát tác như thế nào?

Xyanua phát tác dựa vào đường thở cũng như thời gian tiếp xúc

Mức độ ngộ độc xyanua phụ thuộc vào lượng xyanua tiếp xúc, đường tiếp xúc và thời gian tiếp xúc.

Hít thở khí xyanua là có hại nhất, nhưng ăn xyanua cũng độc hại. Uống xyanua còn được gọi là ngộ độc xyanua. 

Phát hiện ngộ độc xyanua ở người có thể hơi phức tạp một chút vì các triệu chứng của nó tương tự như các triệu chứng khác của các bệnh thông thường. Khi xyanua xâm nhập vào cơ thể một người, nó khiến các tế bào của cơ thể tiêu thụ oxy. Các tế bào sau đó chết. Xyanua có hại cho tim và não hơn các cơ quan khác vì tim và não sử dụng nhiều oxy hơn.

Khí xyanua nguy hiểm nhất trong không gian kín. Khí bị giữ lại và xyanua bay hơi và phân tán nhanh chóng trong không gian mở, khiến nó ít nguy hiểm hơn khi ở ngoài trời.

IV. Dấu hiệu và triệu chứng khi nhiễm độc Xyanua

Khi tiếp xúc với một lượng nhỏ xyanua qua da, hít thở hoặc tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm có thể gây ra nhiều triệu chứng như chóng mặt, mệt mỏi, nhức đầu, buồn nôn và nôn, gây ra nhịp tim mạnh, bồn chồn và cảm giác lo lắng.

Với lượng nhỏ xyanua có thể giết chết một người trưởng thành

Nếu tiếp xúc với một lượng lớn, nạn nhân bị co giật, bất tỉnh, hạ huyết áp, tổn thương phổi dẫn đến suy hô hấp và tử vong. Những người được giải cứu khỏi ngộ độc xyanua có thể bị tổn thương tim, não và hệ thần kinh.

Các giai đoạn ngộ độc xyanua có thể được diễn giải như sau.

  • Giai đoạn 1 – Kích thích: Nạn nhân có biểu hiện lo lắng, bồn chồn, thở nhanh, lú lẫn.
  • Giai đoạn 2: Nạn nhân bị co giật, thở dốc, tụt huyết áp, khó thở.
  • Giai đoạn 3: Giảm trương lực cơ và mất phản xạ tự nhiên, trụy tim mạch, thiếu oxy và cuối cùng là tử vong.

Vậy nếu gặp tình trạng này thì ngay lập tức cho nạn nhân thở oxy. Nếu ngộ độc qua thức ăn, hãy cho nạn nhân ăn đường. Glucose làm chậm đáng kể quá trình gây độc của xyanua và giúp hình thành liên kết hóa học với xyanua để bảo vệ tế bào. Sau đó, đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt.

V. Một số sự thật về Xyanua

Có thể một số thông tin này về xyanua mà bạn chưa bao giờ được nghe tới:

  • Khí hydrocyanic không màu nhưng có vị như hạnh nhân đắng. Tuy nhiên, không phải ai cũng ngửi được, chỉ 40% dân số thế giới ngửi được. 
Khí sinh ra từ xyanua không màu nhưng vị như hạnh nhân đắng
  • Xyanua đứng đầu danh sách các chất độc hại nhất trên trái đất. Khoảng 50 đến 200 mg xyanua uống là đủ để giết một người khỏe mạnh. 
  • Trong một số trường hợp khẩn cấp, xyanua có thể được sử dụng như một loại thuốc.
  • Xyanua được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1782 bởi nhà hóa học nổi tiếng người Đức gốc Thụy Điển Karl Scheele. Và nó đã giết chết chính cha mình vì thói quen nếm chất mà ông tìm thấy. 
  • Xyanua đã được sử dụng như một chất độc từ thời cổ đại. Axit hydrocyanic đã được chế độ Đức Quốc xã sử dụng trong các vụ hành quyết hàng loạt trong các phòng hơi ngạt trong Holocaust, dẫn đến cái chết của khoảng 6 triệu người Do Thái.
  • 1kg măng tươi chứa khoảng 230 mg xyanua, đây là hàm lượng rất cao. Khi vào đường tiêu hóa, xyanua ngay lập tức được chuyển thành axit hydrocyanic (HCN) nhờ tác dụng của các enzym. Đây là chất có độc tính cao với cơ thể và dễ gây ngộ độc. Do đó, hãy nhớ rửa sạch và nấu chín măng tươi trước khi ăn. 

Trên đây là toàn bộ những thông tin về xyanua là gì được nhiều bạn tìm hiểu. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích với các bạn. Cảm ơn đã đón đọc!